Gmina: Nowa Słupia, powiat: kielecki, województwo: świętokrzyskie
Święty Krzyż znajduje się na szczycie Łysej Góry 595 metrów nad poziomem morza. Pierwszy kościół powstał tu dzięki Dąbrówce, czyli żonie Mieszka I w 966 roku. Znalazł się on oczywiście w miejscu pogańskiej świątyni, której ślady kultu zachowały się do dzisiaj na zboczu góry.
Święty Krzyż odwiedzany jest przede wszystkim ze względu na znajdujące się tam sanktuarium jak również muzeum i gołoborza.
Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Muzeum parku znajduje się w budynku z 1701 roku, w którym wcześniej mieściło się ciężkie więzienie. Do zwiedzania turystom muzeum oddano w 1972 roku, natomiast w 2010 roku przeprowadzono generalny remont. W wyniku czego, stało się ono w pełni multimedialne.
Na wystawach prezentowany jest cały ekosystem Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Wszystko przedstawiono w sposób przejrzysty i dostępny, dzięki grze światła jak również dźwięku. Można zobaczyć tu między innymi zwierzęta i rośliny z terenu parku, a ponadto mikroorganizmy przedstawione w powiększonej skali.
Oprócz Muzeum Parku, na Świętym Krzyżu znajduje się wystawa poświęcona ciężkiemu więzieniu, które znajdowało się w budynku muzeum. Przez prawie 100 lat na Świętym Krzyżu mieściło się więzienie, które było bez wątpienia najcięższym w ówczesnych czasach. Przebywali tu początkowo księża zdrożni, a następnie więźniowie z wieloletnimi i dożywotnimi wyrokami. W czasie II wojny światowej osadzeni byli tu natomiast jeńcy sowieccy przetrzymywani przez hitlerowców.
Więcej informacji:
Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Świętym Krzyżu
Bazylika pw. Trójcy Świętej i Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego
Moment wybudowania kościoła nie jest do końca znany, jednak przyjmuje, się że był to 1006 rok. Aktualny kościół powstał w latach 1781- 1789. W między czasie kościół z klasztorem przekształcono na ciężkie więzienie. Od 1936 roku mieści się tu klasztor i nowicjat Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.
Więcej informacji:
Bazylika pw. Trójcy Świętej i Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu
Cmentarz wojenny
Na cmentarzu pod Świętym Krzyżem znajduje się blisko 6000 ciał. Są to przede wszystkim radzieccy jeńcy wojenni, którzy przebywali w więzieniu na Świętym Krzyżu.
Więcej informacji:
Cmentarz wojenny na Świętym Krzyżu
Mogiła nad Skałką
Po prawej stronie szlaku wiodącego na Święty Krzyż
