Gmina: Nowa Słupia, powiat: kielecki, województwo: świętokrzyskie
Święty Krzyż znajduje się na szczycie Łysej Góry 595 metrów nad poziomem morza. Pierwszy kościół powstał tu dzięki Dąbrówce, czyli żonie Mieszka I w 966 roku. Znalazł się on oczywiście w miejscu pogańskiej świątyni, której ślady kultu zachowały się do dzisiaj na zboczu góry.
Święty Krzyż odwiedzany jest przede wszystkim ze względu na znajdujące się tam sanktuarium jak również muzeum i gołoborza.
Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Muzeum parku znajduje się w budynku z 1701 roku, w którym wcześniej mieściło się ciężkie więzienie. Do zwiedzania turystom muzeum oddano w 1972 roku, natomiast w 2010 roku przeprowadzono generalny remont. W wyniku czego, stało się ono w pełni multimedialne.
Na wystawach prezentowany jest cały ekosystem Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Wszystko przedstawiono w sposób przejrzysty i dostępny, dzięki grze światła jak również dźwięku. Można zobaczyć tu między innymi zwierzęta i rośliny z terenu parku, a ponadto mikroorganizmy przedstawione w powiększonej skali.
Oprócz Muzeum Parku, na Świętym Krzyżu znajduje się wystawa poświęcona ciężkiemu więzieniu, które znajdowało się w budynku muzeum. Przez prawie 100 lat na Świętym Krzyżu mieściło się więzienie, które było bez wątpienia najcięższym w ówczesnych czasach. Przebywali tu początkowo księża zdrożni, a następnie więźniowie z wieloletnimi i dożywotnimi wyrokami. W czasie II wojny światowej osadzeni byli tu natomiast jeńcy sowieccy przetrzymywani przez hitlerowców.
Więcej informacji:
Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Świętym Krzyżu
Bazylika pw. Trójcy Świętej i Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego
Moment wybudowania kościoła nie jest do końca znany, jednak przyjmuje, się że był to 1006 rok. Aktualny kościół powstał w latach 1781- 1789. W między czasie kościół z klasztorem przekształcono na ciężkie więzienie. Od 1936 roku mieści się tu klasztor i nowicjat Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.
Więcej informacji:
Bazylika pw. Trójcy Świętej i Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu
Muzeum Misyjne
Na terenie należącym do sanktuarium mieści się niewielkie muzeum prowadzone przez Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Pomysłodawcą tego miejsca był ojciec Walenty Zapała. Muzeum otwarto w 1977 roku. W trzech salach można obejrzeć pamiątki zgromadzone przez Braci Zakonnych w czasie misji. Pochodzą one z wielu krajów Afryki, Azji, Ameryki południowej oraz Europy (Ukraina).
Do zgromadzonych przedmiotów należą między innymi stroje, biżuteria jak również przedmioty codziennego użytku. Godne uwagi są na pewno Biblia w języku eskimoskim jak i skóra pytona.
Cmentarz wojenny
Na cmentarzu pod Świętym Krzyżem znajduje się blisko 6000 ciał. Są to przede wszystkim radzieccy jeńcy wojenni, którzy przebywali w więzieniu na Świętym Krzyżu.
Więcej informacji:
Cmentarz wojenny na Świętym Krzyżu
Mogiła nad Skałką
Po prawej stronie szlaku wiodącego na Święty Krzyż
Szlaki prowadzące na Święty Krzyż
Na Święty Krzyż, a dokładniej na Łysą Górę prowadzą trzy różne szlaki. Dla zainteresowanych dokładniejszym opisem tych dróg zamieszczę poniżej link.