Gmina: Nowa Słupia, powiat: kielecki, województwo: świętokrzyskie
Adres: Święty Krzyż 1, 26- 004 Bieliny
Za tymi niepozornymi drzwiami znajduje się całkowicie unowocześniona w 2009 roku wystawa, która jest połączeniem gry światła, dźwięku i odgłosów przyrody w oparciu o multimedialne urządzenia, zdjęcia oraz modele. Osoby ciekawe co się tam znajduje zapraszam do dalszej części i osobistego zwiedzania, gdyż każda sala zaskakuje czymś nowym.
Historia
Zacznijmy jednak od początku czyli krótkiej historii. Muzeum mieści się w zabytkowym budynku, który jest częścią kompleksu zabudowań klasztornych dawnego opactwa benedyktynów. Budynek wybudowano w latach 1685- 1701. Przez sto lat pełnił on funkcję więzienia przez co po II wojnie światowej znajdował się on w złym stanie. Przez krótki czas pełnił on funkcję schroniska PTTK. W 1950 roku budynek przeszedł do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W 1972 roku muzeum udostępniono dla zwiedzających.
Wystawy
W pierwszej sali znajduje się makieta współczesnego krajobrazu terenu parku i jego okolic oraz makieta z pierwotnym krajobrazem przed działalnością człowieka. Tutaj ogląda się również krótki film o historii, powstaniu, głównych zadaniach i walorach Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Następnie przedstawione są działalności człowieka od starożytnego hutnictwa, hutnictwa szkła poprzez gospodarkę leśną.
W kolejnej sali wita nas wielki, ryczący dinozaur. Zapoznajemy się w niej z geologicznymi i paleontologicznymi dziejami Gór Świętokrzyskich. Okresy przedstawione są w formie podświetlonych plansz, modeli wymarłych zwierząt, ich skamieniałości i śladów utrwalonych w skałach.
W następnej części wystawy zapoznajemy się z ekosystemem leśnym parku. Można zobaczyć tu zwierzęta, rośliny, grzyby żyjące na terenie parku. Przedstawione są także gołoborza z zarastającym je pionierskim lasem oraz życie mrówek.
W dalszej części można obejrzeć to, czego nie widać. Jest to bogaty świat organizmów żyjących w martwym rozkładającym się drewnie (które jest naturalnym elementem puszczy). Drewno to dom, miejsce życia dla zwierząt, roślin i grzybów, a zarazem element glebotwórczy, wodochronny.
Polecam wszystkim serdecznie zwiedzenie tego muzeum, zwłaszcza osobom, które były w nim przed remontem. Ja byłam tam 15 lat temu z wycieczką szkolną. Wtedy muzeum wyglądało zupełnie inaczej. Były to wypchane zwierzęta ustawione pod ścianą. Teraz po remoncie całkowitym muzeum jest bardzo ciekawe i w każdej sali zaskakuje czymś nowym. Oprócz tego w salach słucha się lektora, który o wszystkim opowiada. Oby inne muzea brały z niego przykład. Bo muzeum nie musi już oznaczać paru makiet i długich opisów, których i tak nikomu nie chce się czytać.
Ciężkie więzienie na Świętym Krzyżu
Oprócz ekspozycji przyrodniczej w budynku znajduje się ekspozycja więzienna, która jest dodatkowo płatna (ok 2 złotych).
W 1819 roku zlikwidowano klasztor Benedyktynów na Świętym Krzyżu. W związku z tym w 1863 roku założono instytut księży zdrożnych, a od 1886 do 1914 roku więzienie carskie. Był to najsurowszy zakład karny w Polsce. Przyczyną tego były m. in. warunki atmosferyczne.
W 1918 roku utworzono więzienie ciężkie. Dzięki staraniom naczelnika więzienie było na wysokim poziomie. Ograniczyło to przede wszystkim śmiertelność i choroby wśród więźniów. W celach przebywali skazani z wieloletnimi wyrokami i dożywociem. Więźniowie pracowali w warsztatach tkackich, ślusarskich, kuźni i piekarni.
W czasie II wojny światowej hitlerowcy utworzyli na Świętym Krzyżu obóz dla jeńców sowieckich. Warunki tam panujące odzwierciedlały napisy mówiące, że kanibalizm będzie karany rozstrzelaniem. Na polanie Bielnik, poniżej Świętego Krzyża, pochowano 6 tys. jeńców.
