Gmina: Kościerzyna, powiat: kościerski, województwo: pomorskie
ul. Teodory i Izydora Gulgowskich 68, 83-406 Wdzydze
Muzeum- Kaszubski Park Etnograficzny zapoczątkowany został w 1906 roku przez Izydora i Teodorę Gulgowskich. To właśnie oni zakupili pierwszą, podcieniową, XVIII-wieczną chałupę, w której zgromadzili kolekcję kaszubskich czepców, malarstwa, mebli jak również sprzętów gospodarczych. Niestety w 1932 roku chałupa ta spłonęła w pożarze wsi. Jednak dzięki staraniom Teodory, dwa lata później została ona odbudowana i wyposażona ponownie w oryginalne sprzęty. W 1948 roku pani Teodora przekazała chałupę wraz z przynależącym terenem skarbowi państwa.
W 1954 roku dostawiony został kolejny obiekt. Tym razem był to dom rybaka przeniesiony z Wdzydz Tucholskich. Miejsce to nazwano wówczas Muzeum Chat Kaszubskich. W 1969 roku Muzeum przekształcono w samodzielny Kaszubski Park Etnograficzny, natomiast jego powierzchnię zwiększono do 12,5 ha.
Obecnie obszar muzeum to 22 hektary, na których znajduje się 50 obiektów. Są to budowle oczywiście z regionu Kaszub, Kociewia oraz Borów Tucholskich. Aktualna nazwa tego miejsca powstała w 2000 roku i brzmi Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny imienia Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich. Miejsce to położone jest w malowniczym otoczeniu lasów nad jeziorem Gołuń. Jako ciekawostkę dodam, że muzeum we Wdzydzach było pierwszym muzeum na wolnym powietrzu w Polsce.
Zwiedzanie Muzeum- Kaszubskiego Parku Etnograficznego
Podczas zwiedzania Parku można zobaczyć jak dawniej wyglądały chałupy, w co były wyposażone, a przede wszystkim jak żyli ludzie. W budynku głównym, w którym znajdują się kasy biletowe, stworzono dodatkowo wystawę dotyczącą Kaszub. W ten sposób możemy dogłębniej poznać dorobek kulturowy oraz historyczny Kaszubów.
Jak już wspomniałam powyżej na terenie muzeum znajduje się 50 obiektów. Zostały one podzielone na 6 sektorów. Pięć z nich odpowiada obszarom Kaszub, natomiast jeden sektor poświęcony jest obiektom użyteczności społecznej. W nim znajdują się takie budynki jak kościoły, szkoła, tartak oraz kuźnia. Na terenie Parku Etnograficznego można obejrzeć ponadto drewniane wiejskie chaty, wiatraki, całe zagrody chłopskie, dworki z okresu XVII- XIX wieku.
Część z budynków znajdujących się na terenie muzeum, został oczywiście wymurowana. Pozwala to bez wątpienia porównać sposób budowy na przełomie kilku wieków.
W części chałup podziwiać można ponadto ich wnętrze wraz z wyposażeniem.
Szczególnie interesującym miejscem na trasie zwiedzania jest Chałupa z Osieka. W niej bowiem utworzono specjalną wystawę, zwłaszcza dla dzieci. Tutaj można dotknąć wszystkiego, każda rzecz jest opisana czym jest i do czego służy. Nie ma też problemu, aby „wskoczyć pod pierzynę”.
Podczas zakupu biletów otrzymuje się dodatkowo mapkę Parku. Natomiast na trasie, przy każdym obiekcie, znajduje się tabliczka z opisem danego miejsca. Dzięki temu nie ma możliwości, aby się zgubić lub pominąć któryś z budynków.
Niektóre z obiektów znajdujących się w Parku Etnograficznym
Kościół ze wsi swornegacie
Drewniany kościółek powstał około 1700 roku. Jego wyposażenie pochodzi natomiast z różnych wieków- od XVII do początku XX. Kościół pod wezwaniem świętej Barbary nadal spełnia swoją funkcję sakralną, bowiem co niedzielę odprawiane są w nim Msze Święte.
Kościół ze wsi Swornegacie jest z prostokątną jedną nawą z wydłużonym prezbiterium. We wnętrzu znajduje się natomiast oryginalne wyposażenie, takie jak ołtarz główny z XVII wieku, ambona, organy oraz ołtarze boczne.
Kościół z bożegopola wielkiego
Powstanie kościoła datuje się mniej więcej na rok 1659. Początkowo do roku 1945 służył on ewangelikom, następnie wykorzystywano go na kino, a na końcu przejęli go katolicy. Do Wdzydz przeniesiono go w 2009 roku wraz z murowaną kryptą grzebalną i zgromadzonymi trumnami.
Budynek zbudowany jest ze szkieletowej konstrukcji drewna i cegły, znanej jako mur pruski. We wnętrzu kościoła zobaczyć można natomiast kolekcję przydrożnych krzyży i kapliczek.
Wiatrak typu holenderskiego z brus- „Przeszkoda”
Wiatrak z Brus wybudowano w 1876 roku, w konstrukcji szkieletowej. Pochodzi on z regionu Kaszub Południowych, a do Wdzydz przeniesiono go w 1994 roku.
tartak ze staniszewa
Niewątpliwie unikalnym obiektem we Wdzydzach jest tartak wraz z maszyną parową, Mimo, że pochodzi ona z 1903 roku to nadal można zobaczyć jak działa.
Kiosk ruchu z dziemian
Na koniec warto też zajrzeć do Kiosku Ruchu, który stoi przy jednej ze ścieżek.
Zwiedzanie Kaszubskiego Parku Etnograficznego bardzo mi się podobało. Jedyne co mnie rozczarowało to drewniane figurki zwierząt w zagrodach. Odwiedziłam już bowiem Park Etnograficzny w Tokarni, gdzie w zagrodach wiejski były prawdziwe zwierzęta. Stworzyło to bardzo fajny klimat i było dodatkowo ciekawą atrakcją dla dzieci. Rozumiem jednak, że jest to z pewnością wielka odpowiedzialność i większa ilość obowiązków dla prowadzących muzeum. Tak więc nie zawsze można mieć wszystko.
