Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła
Gmina: Haczów, powiat: brzozowski, województwo: podkarpackie
Adres: Haczów 605, 36-213 Haczów
Odpust: piątek przed Niedzielą Palmową
15 sierpnia Wniebowzięcia NMP
Początkowo w Haczowie znajdował się drewniany kościółek z XIV wieku, jednak ze względu na jego niewielkie rozmiary wybudowano obok niego nowy większy. Oba były pod tym samem wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i świętego Michała Archanioła. Natomiast od 31 października 2002 roku, zarówno drewniany kościół, jak i stojąca obok niego nowa świątynia, stanowią Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Haczowie.
Kościół drewniany
Kościół w Haczowie jest największym gotyckim, drewnianym kościołem w Europie. A ponadto jednym z najstarszych kościołów drewnianych o konstrukcji zrębowej w Polsce. Wybudowano go po 1459 roku, a rozbudowano w 1624 (budowa 25 m wieży izbicowej niezależnej od kościoła, sobót i wał obronny). Kościół znajduje się w miejscu, gdzie odkryto pochówki datowane na przełom XIV i XV wieku. Kościół ten służył wiernym do 1948 roku, kiedy to nabożeństwa przeniesiono do nowego. Następnie kościół zajęły władze, a jego wnętrze przeniesiono do skansenu w Sanoku, a w nim chciano urządzić filię skansenu. Wreszcie w 1980 roku oddano go parafii rzymskokatolickiej. 13 listopada 2000 roku kościół przywrócono do kultu religijnego, a w 2003 roku umieszczono go na liście światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Wnętrze kościoła zdobi unikatowa polichromia z 1494 roku oraz późniejsza z ok. 1864 roku. Budynek powstał z dwustuletnich bali modrzewiowych i jodłowych, które dzisiaj mają ok. 800 lat. Do budowy nie użyto ani jednego gwoździa tylko drewniane zatrzaski, ponieważ gwoździe rdzewieją i dają wilgoć. W kościele znajduje się kopia cudownej figury Matki Boskiej Bolesnej pochodzącej z 1400 roku. Matka Boska trzyma na kolanach martwe ciało Pana Jezusa.
Kościół murowany
Budowa nowego kościoła w Haczowie rozpoczęła się 15 sierpnia 1937 roku, przez poświęcenie i wmurowanie kamienia węgielnego. W 1939 roku kościół wybudowano w stanie surowym. 26 czerwca 1940 roku proboszcz haczowski ksiądz Marcin Tomaka, który rozpoczął budowę świątyni, został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego, gdzie zmarł. W 1942 roku nabożeństwa ze starego drewnianego kościoła przeniesiono do nowego murowanego.
W ołtarzu głównym nowego kościoła znajduje się figura Matki Boskiej trzymającej ciało Pana Jezusa. Jest to tak zwana pieta, która pochodzi z ok 1400 roku. Jest to niewątpliwie figura, która zasługuje na uwagę. W związku z tym nie ma się co dziwić, że okoliczni mieszkańcy otaczają ją takim kultem religijnym.
