Miasto i gmina: Kwidzyn, powiat: kwidzyński, województwo: pomorskie
Oddział: Muzeum Zamkowego w Malborku
Adres: ul. Katedralna 1, 82-500 Kwidzyn
Dawniej Kwidzyn leżał na terenie Prus, które już na początku XII wieku próbowano poddać działalności chrystianizacyjnej. Udało się to dopiero za pomocą Zakonu Krzyżackiego w 1243 roku. Wtedy to podzielono Prusy na cztery diecezje. W ten sposób Kwidzyn stał się stolicą biskupstwa pomezańskiego. W związku z tym kościół podniesiono do rangi katedry, a na przełomie XIII i XIV wieku wybudowano zamek.
Zamek w Kwidzynie, na przestrzeni wieków, był wielokrotnie przebudowywany jak również dewastowany. Na początku miał on głównie funkcję administracyjną jak i obronną. Jednak przez pewien czas służył również jako magazyn spożywczy dla garnizonu wojskowego. Następnie po pierwszym rozbiorze Polski zamek stał się siedzibą sądu, a jego część zaadaptowano na cele więzienne. Funkcję tą pełnił aż do 1935 roku. W rok później został on przekształcony w siedzibę hitlerowskiej szkoły Hitlerjugend i tak działał do zakończenia wojny. Po wkroczeniu do Kwidzynia Armii Czerwonej, zamek uniknął poważniejszych zniszczeń. Natomiast w 1949 roku został on przejęty przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.
Powstanie muzeum
Muzeum w zamku kwidzyńskim otwarto 20 listopada 1950 roku. Początkowo dla zwiedzających udostępniono dwie wystawy stałe. Ze względu na wiele różnorodnych zbiorów po otwarciu muzeum, postanowiono opracować jego profil. Po pracach remontowych przeprowadzonych w 1967 roku, na trzecim piętrze zamku, utworzono wystawę stałą, tym razem o charakterze przyrodniczym. Od stycznia 1973 roku Muzeum w Kwidzynie istnieje jako Oddział Muzeum Zamkowego w Malborku.
Zwiedzanie kwidzyńskiego zamku rozpoczęłam od piwnic, gdzie znajdowała się wystawa czasowa dotycząca „Ciałopalenia”. Jak dla mnie trochę przerażająca, ale z pewnością interesująca ze względu na to jak dawniej wyglądała sprawa pochówku lub właśnie palenia zwłok.
Wystawy dzieł sztuki i archeologiczna
Następne wystawy tym razem już stałe znajdują się na piętrach zamku w pięknie odnowionych salach zamkowych. Do jednej z nich należy zbiór dzieł sztuki takich jak naczynia porcelanowe, płaskorzeźby, mechanizmy zamków i wiele innych. Natomiast kolejnym punktem są eksponaty pochodzące ze znalezisk archeologicznych. Zobaczyć tu można przede wszystkim wyroby z kości, naczynia kamienne jak i bursztynowe paciorki.
Wystawa przyrodnicza
Na drugim piętrze zamku znajduje się wystawa Przyrody Polski Północnej. Na podstawie zbiorów przyrodniczych stworzono ekspozycję ukazującą zarówno bogactwo jak i bioróżnorodność fauny i flory. Możemy tu podziwiać liczne gatunki roślin jak również zwierząt przedstawione w formie naturalnych środowisk bytowania. Ponadto wystawy wzbogacone są w efekty świetlne jak i dźwiękowe. Najcenniejszymi eksponatami są oczywiście gatunki chronione i rzadko występujące takie jak: żółw błotny, orzeł przedni, puchacz, żubr. Dodatkowo znajduje się tu kolekcja owadów i wydmuszek jaj ptasich oraz zielnik roślin zielnych z terenu Polski północnej.
Gdanisko- najbardziej charakterystyczny element kwidzyńskiego zamku
Co to jest tak właściwie Gdanisko? Jest to fragment zamku (wykusz lub wieża) znajdujący się poza linią murów obronnych, natomiast połączony z zamkiem krytym gankiem. Przejście biegło na wysokości pierwszego piętra i było wsparte na arkadach. Gdanisko charakterystyczne jest oczywiście dla średniowiecznych zamków krzyżackich. Jaką funkcję pełniło? Była to dawna latryna, wybudowana tak by wszystkie nieczystości z szaletów spadały prosto do fosy płynącej poniżej. Dodatkowo Gdanisko pełniło również funkcję wieży obronnej.
Wieża sanitarna w Kwidzynie ma wysokość 25 metrów i połączona jest z zachodnim skrzydłem zamku krytym korytarzem o długości 54 metrów. Pomost wybudowany jest na pięciu ceglanych filarach. (Godnym uwagi jest fakt, że jest to najdłuższy zachowany pomost). W wieży do dzisiaj można oglądać kwadratowy otwór służący oczywiście do usuwania nieczystości.
Wystawa etnograficzna
Aktualnie w korytarzu prowadzącym do Gdaniska znajduje się ostatnia z wystaw stałych. Jest to ekspozycja etnograficzna przedstawiająca sztukę i kulturę materialną Dolnego Powiśla. Jak dla mnie oczywiście, najbardziej interesująca z wszystkich wystaw. Są tu pięknie zdobione szafy, skrzynie jak również drobne przedmioty codziennego użytku takie jak naczynia. Interesujące jest także stare krosno.
Na zakończenie dodam, że na dziedzińcu zamkowym znajdują się dwie ciężkie armaty polowe z 1861 i 1863 roku zdobyte w wojnie francusko- pruskiej.
