Gmina: Dukla, powiat: krośnieński, województwo: podkarpackie
Adres: Zyndranowa 1, 38- 454 Zyndranowa
Muzeum w Zyndranowej powstało z inicjatywy i zaangażowania Teodora Gocza. Wrócił on do rodzinnej zagrody (w 1957 roku) po tym jak wraz z innymi Łemkami został wysiedlony w ramach akcji „Wisła” w 1947 roku. Teodor założył rodzinę i podjął trud odbudowy normalnego życia. Wybudował on nowy dom, a w starym gromadził łemkowskie pamiątki jak również eksponaty z czasów wojny.
Po rozmowach łemkowskich działaczy 17 sierpnia 1968 roku w Zyndranowej rozpoczęła swoją działalność Izba Pamiątek Kultury Łemkowskiej. Mimo trudności finansowych placówka rozwijała się, aż do 1994 roku. Wtedy to jej działalność ze względów finansowych została zawieszona. W kolejnych latach muzeum było oczywiście wielokrotnie otwieranie i ponownie zamykane ze względów finansowych. Od 2002 roku obiektami muzealnymi w Zyndranowej zaopiekowało się Towarzystwo na Rzecz Rozwoju Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej. Wybierając się jednak do muzeum, należy się upewnić czy jest ono otwarte, gdyż dalej bywa ono zamknięte.
Zaraz po wejściu do muzeum znajduje się pomnik upamiętniający poległych w bitwie o Przełęcz Dukielską.
Pierwszym budynkiem do jakiego się wchodzi jest pawilon wystawowy, który wybudowano w 2011 roku ze środków Unii Europejskiej. Obejrzeć tu można między innymi oryginalne stroje ludowe Łemków.
Kolejnym elementem wystawy są kolorowe pisanki wykonane przez wielu artystów. Jedną z kolekcji jest wystawa „Wspomnienie pisane woskiem” autorstwa łemkowskiej artystki Aleksandry Hryńczuk- Polańskiej
W pawilonie znajdują się również liczne rzeźby i obrazy znanych Łemków.
Jedno z pomieszczeń mieści eksponaty sakralne i liturgiczne.
W skład dalszej ekspozycji muzealnej wchodzą oryginalne budynki wraz z wyposażeniem. Część z nich stoi tu od początku, inne zostały w to miejsce przeniesione z okolic.
Chyża z 1860 roku
Chyża to dawna chałupa w skład, której wchodzą między innymi Sień wraz z przedmiotami użytku codziennego, takimi jak żarna, wagi, jak również narzędzia stolarskie.
Kolejnym pomieszczeniem była Izba, w której ustawione są stare meble, piec kaflowy, naczynia gliniane i żeliwne oraz różnego rodzaju dawny sprzęt kuchenny.
Ze względu na fakt iż Chyżę zamieszkiwał urzędnik gminny, w osobnym pomieszczeniu znajdowała się Kancelaria pisarza wiejskiego. W tej części wystawy można obejrzeć stare monety i banknoty, dokumenty oraz zdjęcia. Najciekawszym eksponatem tej części są z pewnością dokumenty dotyczące spisów różnych grup ludności. Należą do nich między innymi: spis matołków (kretynów) w gminie, spis nałogowców jak również spis obłąkanych. W obecnych czasach nie do pomyślenia, a dawniej ważny dokument dla gminy.
Kolejne z pomieszczeń to Przybudówka wraz z wystawą szewską, oraz Komora z narzędziami tkackimi.
Ze względu na majętność rodziny gminnego urzędnika, przy budynkach znajdowała się również Stajnia dla koni. Obecnie jest w niej sprzed gospodarski.
Chlewik
Przy Chyży znajdował się również mały budynek pełniący funkcję chlewika i kurnika w jednym. Obecnie nie można w nim zobaczyć żywych zwierząt, jak w większości muzeów. Można w nim jednak, mimo wszystko coś dostrzec.
Koniusznia
Koniusznia to kolejny z budynków znajdujących się na terenie muzeum. W jego wnętrzu umieszczone są militaria z czasów I i II wojny światowej. Są to zwłaszcza przedmioty znalezione przez okolicznych mieszkańców w tutejszych lasach lub na polanach. Najwięcej eksponatów pochodzi oczywiście z walk o Przełęcz Dukielską. Są tu zarówno przedmioty obywateli Polski, Niemiec jak i Rosji.
Świetlica wiejska
Budynek dawnej świetlicy wiejskiej mieści w sobie obecnie wystawy malarstwa jak również rzeźby ludności łemkowskiej.
Kuźnia
W kuźni znajduje się palenisko wraz z miechem, kowadło oraz inne narzędzia kowalskie. Budynek ten pochodzi z Zyndranowej.
Na terenie muzeum, znajduje się również ściana krzyży pochodzących z okolicznych nieistniejących już cerkwi, zwana łemkowską „ścianą płaczu”. Nie brakuje tu również figur i krzyży z przydrożnych kapliczek, które już dawno uległy zniszczeniu.
Pozostałe z budynków muzealnych to typowa Kaplica łemkowska z XIX i XX wieku, Wiatrak z Wapiennego z kompletnym mechanizmem oraz Mała karczma.