Gmina: Suchedniów, powiat: skarżyski, województwo: świętokrzyskie
Oddział: Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach
Adres: Michniów 38, 26-130 Suchedniów
Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie to muzeum historyczno- martyrologiczne. Jego celem jest zachowanie w pamięci ludzi- 817 spacyfikowanych w czasie II wojny światowej wsi polskich. Na terenie Mauzoleum znajduje się poza tym zbiorowy grób pomordowanych mieszkańców Michniowa. Oznacza to, że jest to jednocześnie miejsce Pamięci Narodowej.
Historia
Mieszkańcy Michniowa, już od momentu zakończenia wojny, starali się zachować pamięć o tym miejscu. Początkowo Izba Pamięci z ekspozycją pamiątek po zamordowanych mieszkańcach wsi mieściła się w drewnianej chacie. W latach 80tych powstała inicjatywa założenia w tym miejscu muzeum. 1983 roku powstał społeczny komitet budowy Mauzoleum, które słowem i obrazem miało kultywować pamięć o tragicznych losach mieszkańców, wszystkich wsi polskich pod okupacją niemiecką jak również sowiecką. W 1997 roku przeniesiono do murowanego budynku Dom Pamięci. W miejscu tym utworzono stałą wystawę, a ponadto ośrodek badawczy gromadzący dokumentację męczeństwa Polskiej wsi w czasie II wojny światowej. Od 8 maja 2021 roku można podziwiać już nowo otwarte Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.
Pieta Michniowska
Przed olbrzymim budynkiem Mauzoleum znajduje się rzeźba o nazwie „Pieta Michniowska”. Jest to kilkumetrowa rzeźba autorstwa Wacława Stawackiego. Powstała ona 1993 roku w 50 rocznicę pacyfikacji Michniowa. Rzeźba ta przedstawia kobietę w regionalnym stroju, podtrzymującą na kolanach konającego syna.
Przed budynkiem muzeum znajduje się również Mogiła pomordowanych 15 lipca 1943 roku, mieszkańców Michniowa.
Koncepcja Mauzoleum
Budynek muzeum to długa budowla podzielona na 11 segmentów (5 zamkniętych i 6 otwartych). Budynek ma postać domu- chaty, która na całej długości posiada przerwy w ścianach (są to przeszklone przegrody oddzielające od siebie oczywiście poszczególne części). Nocą miejsca te są podświetlone co ma przypominać płonące wsie i chaty. Cały budynek otoczony jest ponadto betonowym murem z umieszczonymi na nim tabliczkami z nazwami spacyfikowanych wsi. Wokół budynku wkopane są czterometrowe krzyże wykonane z nadpalonego drewna.
Ekspozycja
Wystawa w muzeum stworzono została w najnowocześniejszy sposób, z użyciem technik multimedialnych. Chodzi przede wszystkim o efekty takie jak obraz, dźwięk, światło, a nawet zapach. To wszystko ma na celu w jak najdokładniejszy sposób oddać tragiczne wydarzenia II wojny światowej. Na ekspozycji znajdują się wielkoformatowe zdjęcia, ekrany dotykowe, projektory multimedialne, a przede wszystkim monitory z możliwością wysłuchania relacji świadków. Całość uzupełnia muzyka specjalnie skomponowana dla tego miejsca.
Zwiedzanie muzeum zaczyna się od Domu Ciszy. Jest to miejsce, w którym znajdują się urny z ziemią z niektórych spacyfikowanych wsi.
Następnie przechodzi się na piętro, gdzie znajdują się sale tematyczne. I tak kolejno:
1. Wieś przedwojenna- II Wojna Światowa, Okupacja, Terror
2. Eksterminacja
3. Ludobójstwo
W centrum Mauzoleum znajduje się ekspozycja w całości poświęcona pacyfikacji Michniowa, która miała miejsce w lipcu 1943 roku.
Kolejna część wystawy nosi nazwę: „Za pomoc Żydom”- dotyczy ona historii ludzi, którzy pomagali Żydom w czasie okupacji.
Ostatnia ekspozycja znajduje się w segmentach zewnętrznych Mauzoleum. Na fotografiach znajdują się zdjęcia zarówno zbrodniarzy jak i ofiar, a także zniszczenia z lat II wojny światowej.
Na zakończenie dodam, że zwiedzanie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich zwiedza się całkowicie bezpłatnie.