Gmina: Gąsawa, powiat: żniński, województwo: kujawsko- pomorskie
Adres: Biskupin 17, 88-410 Gąsawa
Muzeum w Biskupinie powstało na terenie, jednego z największych w Europie, rezerwatu archeologicznego. Zajmuje ono obszar około 38 hektarów. W miejscu tym znajdują się liczne ślady dawnego osadnictwa, od epoki kamienia, aż po wczesne średniowiecze. Bez wątpienia najsłynniejsze jest stanowisko na półwyspie Jeziora Biskupińskiego z pozostałościami osady obronnej z przełomu epok brązu i żelaza.
Krótka historia odkrycia
Osadę w Biskupinie odkryto w zasadzie przypadkiem, a miało to miejsce w 1933roku. Wtedy to prowadzone były prace melioracyjno- irygacyjne, które obniżyły poziom jeziora Biskupińskiego na tyle, że z wody zaczęły wystawać fragmenty umocnień starożytnej osady. Mieszkańcy wsi zaczęli natomiast odnajdywać różne przedmioty nie zdając sobie sprawy z ich wartości historycznej. Badania wykopalisk prowadzono od 1934 roku, aż do momentu wybuchu II Wojny Światowej. W czasie wojny na terenie tym pracowały specjalne oddziały SS, które miały na celu wykazanie związku osady z pragermańskim pochodzeniem. Następnie, gdy badania nie przyniosły oczekiwanych przez Niemców efektów, stanowisko archeologiczne zasypano ziemią i piaskiem. Badania wkrótce potem wznowiono i prowadzono je do 1974 roku, pod kierownictwem Zdzisława Rajewskiego. Ogółem przebadano 3/4 powierzchni osady, a większą jej część ponownie zasypano ziemią.
Dziś w rezerwacie znajdują się następujące rekonstrukcje:
Osada neolityczna
Jest to najnowsza rekonstrukcja w rezerwacie osady z przed ok 6000 lat. W długich domach pokazane jest przede wszystkim jak żyli pierwsi rolnicy zamieszkujący tereny obecnych Pałuk.
Wioska wczesnopiastowska
Osady te istniały ok 1000 lat temu. Jednak dzięki rekonstrukcji możemy zobaczyć jak wyglądały wioski za czasów Piastów.
Pawilon muzealny
Na terenie tego obiektu można zapoznać się ze stałą wystawą muzeum „Świat nad Jeziorem Biskupińskim”. Znajdują się tu między innymi przedmioty znalezione podczas prac archeologicznych na terenie rezerwatu.
Edukacja leśna
W edukacji leśnej można oczywiście poznać poszczególne drzewa oraz nauczyć się je rozpoznawać. Oprócz tego zapoznać się można z leśną fauną.
Archeologia eksperymantalna
Dziwna nazwa, ale chodzi o hodowlę owiec wrzosówek, kóz, koników polskich oraz wołów.
Osada mezolityczna
(10000- 7000 lat temu) Jest to osada ukryta między drzewami. Jej rekonstrukcja pokazuje jak dawni łowcy i zbieracze żyli w prostych szałasach.
Chata pałucka
Jest to oryginalna chata mieszkalna z drugiej połowy XVIII wieku. Przeniesiono ją na teren rezerwatu ze wsi Biskupin.
Osada łużycka
No i na koniec chyba najciekawsza lub najbardziej kojarzona z Biskupinem wioska łużycka.
Na podstawie badań drewnianych bali, stwierdzono, że osiedle powstało zimą 738r p.n.e. Założono je na podmokłej wyspie o powierzchni ok 2 ha. Wyspa natomiast wznosiła się 0,8- 1,2 metra nad powierzchnią wody otaczającego jeziora. Gród zasiedlony był przez 150 lat.
Na terenie osady zbudowanych było 106 domów o wymiarach 8×10 metrów, umieszczonych rzędami wzdłuż 11 drewnianych ulic. Badacze szacują, że w osadzie mogło mieszkać prawdopodobnie od 800 do 1000 osób.
Wioskę otaczał wał drewniano- ziemny o długości 640 m, szerokości 3 m, natomiast wysokości 6 m. Do grodu prowadziła wysoka brama wjazdowa. Ponadto gród otoczony był falochronem o szerokości od 2 do 9 m, zbudowanym z ukośnie wbitych pali.
Archeolodzy przypuszczają, że osada opuszczona została w VI wieku p.n.e. z powodu podniesienia się poziomu wody w jeziorze, a ponadto wyeksploatowania środowiska naturalnego (drewno, erozja gleby).
No i na koniec połączenie kultury sprzed 2700 lat z współczesnością.
